Muzeum Narodowe w Krakowie prezentuje wystawę fotografii Aleksandra Rodczenki – jednego z najważniejszych artystów XX wieku, głównego przedstawiciela konstruktywizmu i produktywizmu, klasyka nowoczesnej fotografii.
Rodczenko (1891-1956) był jednym z najbardziej wszechstronnych i najbardziej zaangażowanych rosyjskich artystów, którzy dedykowali swoją pracę rewolucyjnym przemianom w socjalizm. Jego innowacyjne kompozycje czasopism, plakatów zmieniły kulturę wizualną swojego czasu. Charakterystyczne dla jego sztuki ujęcia perspektywiczne – diagonalne, z góry, z żabiej perspektywy – służyły nowoczesnej propagandzie. Awangardowe projektowanie, fotografia, fotomontaż były środkami do najdoskonalszego przedstawienia rewolucji, która przecież miała przewrócić do góry nogami nie tylko ustrój społeczny i gospodarczy, ale także miała objąć każdą dziedzinę ówczesnego świata, także sztukę.
Utopijne idee artysty zostały zniweczone, gdy Rodczenko oskarżony został o „formalizm”, a jedynym dopuszczalnym kierunkiem od 1934 roku ustanowiono socrealizm. Artysta w atmosferze wszechobecnego terroru nadal jednak pracował dla propagandy stalinowskiej. Słynne fotoreportaże z budowy Kanału Białomorskiego, na których więźniowie łagrów są uśmiechnięci, a ich katorżniczej pracy towarzyszy orkiestra stanowią fałszywie optymistyczny dokument ówczesnej rzeczywistości.
Dzisiaj jego fotografie są wciąż atrakcyjne i zadziwiają doskonałością kompozycji. Nie można ich jednak pozbawiać kontekstu historycznego, aby mogły być w pełni czytelne.
Na wystawie „Aleksander Rodczenko. Rewolucja w fotografii” w Muzeum Narodowym w Krakowie można zobaczyć ponad trzysta prac: fotografie, kolaże, fotomontaże i grafikę użytkową, m.in. okładki magazynów, plakaty i książki. Wszystkie prace pochodzą ze zbiorów Muzeum Moskiewskiego Domu Fotografii.
Alicja Wilczak
Fot. 1 Aleksander Rodczenko, Pionier-Trębacz, 1930, fotografia, Muzeum Moskiewski Dom Fotografii
Fot. 2 Aleksander Rodczenko, Dziewczęta z chustami, 1935, fotografia, Muzeum Moskiewski Dom Fotografii
Fot. 3 Aleksander Rodczenko, Warwara Stiepanowa, Młodzi modelarze, projekt rozkładówki do czasopisma „Budowa ZSRR” 1933, Muzeum Moskiewski Dom Fotografii
Wystawa czynna do 19 sierpnia 2012
muzeum.krakow.pl
Artykuł przygotowany we współpracy z Galerią Sztuki Katarzyny Napiórkowskiej www.napiorkowska.pl
