Na początku tygodnia niemiecki Prokurator Reinhard Nemetz poinformował opinię publiczną, że w lutym 2012 roku funkcjonariusze niemieckich służb celnych zabezpieczyli w mieszkaniu kolekcjonera Corneliusa Gurlitta w monachijskiej dzielnicy Schwabing 1406 obrazów.
W kolekcji znajdowały się dzieła najwybitniejszych przedstawicieli modernizmu: Pabla Picassa, Marca Chagalla, Emila Noldego, Augusta Macke’a, Henri’ego Matissa, Maxa Liebermanna i Otto Dixa, a także obrazy z wcześniejszych epok. Część obrazów była dotychczas nieznana.
Według Meike Hoffmann z Freie Universitaet w Berlinie kolekcja składa się głównie z dzieł sztuki zrabowanych przez nazistów po dojściu Hitlera do władzy. Władze III Rzeszy w 1937 roku przystąpiły do likwidacji sztuki, uznanej przez nich za „zdegenerowaną” lub „narodowo obcą”. Wówczas z muzeów i prywatnych kolekcji skonfiskowano najczęściej bez odszkodowania ponad 21 tys. dzieł sztuki. Co ciekawe, ustawa do dzisiaj nie została anulowana i uniemożliwia odzyskanie obrazów na drodze prawnej.
Cornelius Gurlitt, właściciel zabezpieczonej przez władze niemieckie kolekcji, odziedziczył zbiór po swoim ojcu, historyku sztuki i handlarzu działami sztuki Hildebrandzie Gurlitcie. Sprzedawał on za granicę dzieła uznane przez nazistów za przejaw sztuki „zdegenerowanej”. Dochód ze sprzedaży przeznaczony był na wsparcie III Rzeszy. Przypuszcza się, że Gurlitt zawłaszczył część kolekcji, bez wiedzy władzy.
Syn handlarza dzieł sztuki, Cornelius Gurlitt utrzymywał się ze sprzedaży odziedziczonych obrazów. Mężczyzna nie płacił podatków, nie figurował w żadnych kartotekach. Służby celne wpadły na trop właściciela obrazów po znalezieniu u niego dużej sumy pieniędzy podczas powrotu ze Szwajcarii do Niemiec. Wdrożono przeciwko niemu postępowanie podatkowe. Podczas przeszukiwania domu mężczyzny odnaleziono zbiór obrazów.
Polski konsulat w Monachium wystąpił do niemieckiej prokuratury o udostępnienie listy odnalezionych obrazów by ustalić, czy w kolekcji nie ma dzieł zrabowanych z Polski.
Alicja Wilczak
Fot. August Macke, Pierrot, 1913, Kunsthalle, Bielefeld, Germany
źródło: www.polskatimes.pl
Artykuł przygotowany we współpracy z Galerią Sztuki Katarzyny Napiórkowskiej www.napiorkowska.pl
