W Muzeum Sztuki Współczesnej w Krakowie prezentowana jest wystawa twórczości czterech autorów: Aliny Dawidowicz, Marka Kraussa, Edwarda Dwurnika i Nikifora Krynickiego. Ekspozycja pokazuje inspiracje twórczością Nikifora i podobną dla niego postawę twórczą w sztuce wybranych artystów.
Jeden z najwybitniejszych na świecie przedstawicieli prymitywizmu – Nikifor Krynicki, a właściwie Epifaniusz Drowniak (1895–1968) przedstawiał otaczającą go rzeczywistość uzdrowiskowego miasteczka na dziesiątkach tysięcy skrawkach papieru. Charakterystyczne pejzaże, architektura oraz widoki świadczyły o intuicyjnej umiejętności tworzenia, a liczne autoportrety, w których często pozował na ważną osobę, ujawniały marzenia życiu godnym uznanego artysty. Twórczość Nikifora odkrył w 1930 roku Roman Turyn, który pokazał ją mieszkającym w Paryżu kapistom. Pierwsza jego wystawa została zorganizowana dopiero w 1949 roku przez Ellę i Andrzeja Banachów – krytyków sztuki z Krakowa. Dzięki nim prace Nikifora pokazano między innymi w galerii Diny Vierny w Paryżu, Stedelijk Museum w Amsterdamie, Galerie La Proue w Brukseli, Historisches Museum we Frankfurcie nad Menem oraz Muzeum Sztuki Nowoczesnej w Hajfie.
Alina Dawidowicz (1918–2007) – z wykształcenia matematyk, przez wiele lat była adiunktem na Politechnice Krakowskiej. Jako córka znanego artysty i teoretyka sztuki – Leona Chwistka – od dzieciństwa wykazywała chęć tworzenia, ale dopiero po przejściu na emeryturę ujawniła się jej prawdziwa pasja. Była nazywana Nikiforem w spódnicy. Jej małe obrazki również malowane były na kartonikach czy kawałkach kartek z zeszytów, na których przedstawiała postaci, znane miejsca, sceny z życia, pejzaże, architekturę, a czasem kopie znanych dzieł sztuki.
Edward Dwurnik (ur. 1943) to jedyny w tej grupie twórca, który ukończył uczelnię artystyczną. Jest jednym z najbardziej znanych i cenionych współczesnych malarzy. Jego twórczość wywodzi się z inspiracji charakterystycznym sposobem przedstawiania miasta i architektury przez Nikifora. Artysta podziwiał i naśladował ten styl. W drugiej połowie lat 60. rozpoczął pracę nad swoim, kontynuowanym do dzisiaj, cyklem Podróże autostopem. Sztuka jest dla niego sposobem komentowania współczesnej rzeczywistości.
Marek Krauss (ur. 1955) będąc osobą nie w pełni sprawną, podobnie jak Nikifor Krynicki, stworzył własny, rozpoznawalny styl o charakterystycznej kresce. Przybrał pseudonim Nikifor Warszawski i podobnie jak artysta z Krynicy, mimo wielu trudności został doceniony. Jego prace, malowane gwaszem na papierze, dość prowokacyjnie komentują aktualne wydarzenia. W 1998 roku odbyła się jego pierwsza wystawa indywidualna w Domu Kultury w Mińsku Mazowieckim. W 2012 roku Marek Krauss stworzył program Centrum Sztuki Art Brut, wspierający początkujących artystów, prowadzi zajęcia plastyczne sztuki naiwnej w Gminnym Centrum Kultury w Łajskach koło Legionowa. Jego prace znajdują się w wielu kolekcjach prywatnych na świecie, a także w zbiorach Muzeum Sztuki Ludowej Mariana Pokropka w Otrębusach.
Nikifory
MOCAK Kraków
13.02.2015 – 12.04.2015
mocak.pl
Fot. materiały organizatora, MOCAK
1. Nikifor Krynicki, lata 30., akwarela / papier, 28 × 24,8 cm, kolekcja prywatna Alina Dawidowicz, akwarela / papier, 9,5 × 5,5 cm, kolekcja prywatna
2. Alina Dawidowicz, akwarela / papier, 9,5 × 5,5 cm, kolekcja prywatna
3. Edward Dwurnik, Ładne gogle, z cyklu Szczawnica, 1975, technika mieszana, 51,2 × 40,3 cm, dzięki uprzejmości artysty
4. Marek Krauss, Szkoła, z cyklu Po co jest sztuka, życie rodzinne, 2013, gwasz / karton, 29,7 × 21 cm, Kolekcja MOCAK-u
Alicja Wilczak
Mecenasem portalu artissimo.pl jest Galeria Sztuki Katarzyny Napiórkowskiej www.napiorkowska.pl
