Do 8 września w przestrzeniach paryskiej Pinakoteki można zobaczyć dwie uzupełniające się ekspozycje: retrospektywę francuskiej secesji i jej ewolucję w kierunku Art Déco, oraz indywidualną wystawę malarstwa, które można uznać za emblematyczne dla tego okresu – prace Tamary Łempickiej. Niewątpliwą wartością twórczości Tamary Łempickiej była umiejętność przeniesienia obserwacji otaczającego świata na wypracowany przez siebie język malarstwa. Jej portrety składają się na galerię współczesnych typów, bohaterów codzienności artystki, a więc należących do społecznych i kulturalnych elit.
Tamara Łempicka to pseudonim artystyczny Tamary Rozalii Gurwik-Górskiej. Jest to malarka polskiego pochodzenia, jedna z najważniejszych przedstawicielek estetyki art déco. Urodziła się prawdopodobnie w Moskwie w 1896 roku. Zmarła w 1980 roku w Meksyku. Polska artystka zaczęła studiować malarstwo w Académie de la Grande Chaumiere i Academie Ranson, u takich mistrzów, jak Maurice Denis i André Lhote. Tu wypracowała swój własny styl, nawiązujący do postulatów art déco, a zarazem bardzo oryginalny i łatwo rozpoznawalny. Już jej pierwsza wystawa w 1922 roku w paryskim Salon d’Automne przyniosła jej niemały rozgłos, a wkrótce potem zasłynęła jako utalentowana portrecistka. W obrazach Łempickiej sugestywnie oddana została atmosfera szalonych lat 20. I tak na przykład jej Autoportret za kierownicą z 1929 roku można uznać za symboliczny wizerunek wyemancypowanej kobiety tego czasu. Renesans zainteresowania twórczością Tamary Łempickiej można tłumaczyć nie tylko nostalgią za Art Déco. Dzisiejsza recepcja sztuki pozwala doceniać twórczość nie zawsze głęboką, ale koniecznie charakterystyczną, a obrazy Tamary Łempickiej są rozpoznawalne, funkcjonują jako znak, streszczenie epoki.
Szczególną cechą jej malarstwa jest zdolność do syntezy i schematyzacji mocno zarysowanych form przy użyciu silnych, również dosyć schematycznie traktowanych barw, co sprawia, że jej twórczość kojarzy się dziś ze stylem dekoracyjnym przełomu lat dwudziestych i trzydziestych, sztuką Art Déco. Art déco był reakcją na secesję, wyrazem sprzeciwu wobec – typowego dla sztuki secesyjnej – braku dyscypliny przestrzennej. Już w secesji pojawił się nurt projektowania masowych wyrobów przemysłowych – wzornictwo przemysłowe, ale dopiero w okresie art déco podjęto się bardziej nowoczesnego projektowania, z myślą o funkcji i wpływie przedmiotu na fizyczne i społeczne otoczenie człowieka. Było to działanie świadome, próba stworzenia stylu w sztuce na wzór dawnych stylów, ale wybiegającego w przyszłość i z optymizmem szukającego wyrazu dla nowoczesności świata produkcji taśmowej i rodzących się mass mediów. Sprzeczność polegała na tym, że twórcy art déco przykładali też wielką wagę do perfekcyjnego wykonania przedmiotu, np.meble ze złoconego brązu, hebanu, inkrustowane kością słoniową – nie mogły być więc one tanie, ani dostępne dla szerokiej klienteli. W paryskiej Pinakotece można zobaczyć ponad 200 obiektów pięknie zdobionych przedmiotów użytkowych.
ART NOUVEAU. The Decorative Revolution
Adres: The Pinacothèque de Paris, 28 Place de la Madeleine, Paryż
Czas: 18 kwietnia – 8 września 2013
Źródło: www.pinacotheque.com/
Fot.1. Tamara de Lempicka, L’écharpe bleue , Mai 1930 , Huile sur bois , 56,5 x 48 cm Collection privée , © Tamara Art Heritage / Licensed by Museum Masters International NYC / ADAGP, Paris 2013
Fot.2. Tamara de Lempicka, Nu aux buildings, 1930, Huile sur toile, 92 x 73 cm, Propriété de la collectionneuse Caroline Hirsch, © Tamara Art Heritage / Licensed by Museum Masters International NYC / ADAGP, Paris 2013
Fot.3. Tamara de Lempicka, Deux fillettes aux rubans, 1925, Huile sur toile, 100 x 73 cm, Collection Dr George et Vivian Dean, © Tamara Art Heritage / Licensed by Museum Masters International NYC / ADAGP, Paris 2013
Artykuł przygotowany we współpracy z Galerią Sztuki Katarzyny Napiórkowskiej
