Niedawno minęła rocznica urodzin Józefa Szajny (ur. 13 marca 1922 w Rzeszowie, zm. 24 czerwca 2008 w Warszawie) – to okazja do przypomnienia twórczości tego artysty. Jako twórca zajmujący się różnymi dziedzinami sztuki – scenograf, teoretyk teatru, reżyser, malarz, grafik – Józef Szajna łączył doświadczenia tworząc nowatorskie rozwiązania zarówno w teatrze, jak i malarstwie.
Dorobek artystyczny Józefa Szajny to przede wszystkim prace odwołujące się do pamięci traumatycznych przeżyć II wojny światowej. Artysta był członkiem Związku Walki Zbrojnej, został aresztowany i uwięziony w obozie koncentracyjnym w Auschwitz, potem w Buchenwaldzie. Tragiczne doświadczenia znacząco odcisnęły się w jego twórczości. Za pomocą rekwizytów pamiątek, zdjęć z tamtych czasów przywoływał pamięć w takich realizacjach jak np. „Reminiscencje” (1969). W późniejszych pełnych symboliki pracach, na przykład w cyklu „Mrowisko”, także powracał do wcześniejszych przeżyć, dając przyszłym pokoleniom pretekst do refleksji nad historią i teraźniejszością.
W Galerii Sztuki Katarzyny Napiórkowskiej oprócz prac z cyklu „Mrowisko” prezentowane są rysunki, akty z późniejszego okresu twórczości. W tych pracach doskonała, płynnie prowadzona kreska oddaje różne stany emocjonalne i wrażenia – zachwyt nad witalnością młodości, a także refleksję nad przemijaniem np.prace „Dwadzieścia” „Czterdzieści” „Sześćdziesiąt”.
Za pomocą delikatnej, płynnej kreski ukazuje żywotność młodego ciała. Gruba, nieregularna, cieniowana kreska odzwierciedla upływ czasu, który przejawia się w zwiotczeniu, pomarszczeniu ciała. Subtelny erotyzm, przedstawiony jest w takich pracach jak „Dwoje” czy „Poza czasem”, w których przenikające się formy tworzą ekspresyjną kompozycję. W tych wyrażonych za pomocą kilku gestów ręki rysunkach, artysta przedstawia intymność i zachwyt nad pięknem ludzkiego ciała, a także eksperymentuje z formą.
Alicja Wilczak
Fot. 1. Józef Szajna, z cyklu „Mrowiska” 1999 rok
Fot. 2. Józef Szajna „Dwadzieścia” 1996 rok
Fot. 3. Józef Szajna „Czterdzieści” 1996 rok
Fot. 4. Józef Szajna „Sześćdziesiąt” 1996 rok
Fot. 5. Józef Szajna „Dwoje” 1999 rok
Fot. 6. Józef Szajna „Poza czasem”1997 rok
Wszystkie prace prezentowane są w Galerii Sztuki Katarzyny Napiórkowskiej www.napiorkowska.pl
Artykuł przygotowany we współpracy z Galerią Sztuki Katarzyny Napiórkowskiej www.napiorkowska.pl
