Ostatni członek rodu Lanckorońskich, obrończyni kultury polskiej, historyk i historyk sztuki, laureatka wielu nagród, ofiarodawczyni rodzinnego zbioru sztuki dla Polski.
Karolina Lanckorońska urodziła się w 1898 roku w Austrii. Była córką hrabiego Karola Lanckorońskiego i Małgorzaty von Lichnowski. Jej korzenie pochodziły z wielkiego prusko-śląskiego rodu hrabskiego. Arystokratka zmarła w 2002 roku. W Polsce pozostawiła nie tylko cenne dary dla Muzeów Sztuki, ale również dumę dla Narodu, którą była jej wybitna osoba.
W 1994 roku prof. Karolina Lanckorońska ofiarowała dzieła sztuki ze zbiorów ojca z Pałacu Lanckorońskich w Wiedniu na rzecz dwóch polskich muzeów. Do Zamku Królewskiego w Warszawie trafiło 37 obiektów, w którym znajdowały się dwa dzieła Rembrandta. Zamek Królewski na Wawelu otrzymał ponad 500 obiektów ze sztuki dawnej, wśród nich było 82 obrazy włoskie i ponad 220 rysunków wykonanych przez Jacka Malczewskiego. Dar dla Polski, którego dokonała Lanckorońska jednocześnie zakończył istnienie rodzinnej kolekcji. Tym samym Lanckorońska uchroniła kolekcję przed rozproszeniem jej po świecie, zapewniając jej stałe miejsce i pamięć o rodzinnym znaczeniu, którą pielęgnują współcześnie dyrektorzy muzeów. W liście do prezydenta Warszawy pisała:
„Jestem ostatnią z rodu, brat mój i siostra zmarli, wszyscy troje byliśmy bezdzietni. Dzieła te są moją prywatną, wyłączną własnością; nie zebrałam ich ja, zebrali ci, od których pochodzę. Rzeczy te przeznaczam na dwa dostojne miejsca, na Zamek Królewski w Warszawie i na Wawel”.
Lanckorońska była założycielką Polskiego Instytutu Historycznego w Rzymie. Utworzyła Fundację Lanckorońskich, która rocznie przekazywała około sto stypendiów naukowych zagranicznych dla polskich uczonych. Młodość i naukę spędziła w Wiedniu. Studia z zakresu historii sztuki ukończyła pod okiem wielkich badaczy sztuki, jak Dworzak, Tietz, Schloser. Otrzymała m.in. nagrodę Stowarzyszenia Polskich Kombatantów i nagrodę Fundacji Jana Pawła II. Dramatyczny czas II wojny światowej zawarła we „Wspomnieniach wojennych”.
Jej niezwykły dar dla Zamków Królewskich na Wawelu i w Warszawie jest przykładem pięknego, szlachetnego, patriotycznego gestu.
Iwona Morawińska
Fot. Karolina Lanckorońska, źródło: www.malopolska.uw.gov.pl
Artykuł przygotowany we współpracy z Galerią Sztuki Katarzyny Napiórkowskiej www.napiorkowska.pl
