Zachęta -Narodowa Galeria Sztuki otworzyła monograficzną wystawę poświęconą sztuce Katarzyny Kozyry. Wystawa prezentowana w Zachęcie nie jest retrospektywną prezentacją dokonań artystki, ma natomiast służyć pomocą w tworzeniu najnowszego projektu: filmu biograficznego o Kozyrze. Casting do ekranizacji życia artystki odbywa się w jednej z sal Zachęty. W tym najnowszym projekcie, który polega na zagraniu Katarzyny Kozyry, wziąć udział może każdy. Niezależnie od warunków fizycznych, wieku oraz płci. Istnieją pewne kryteria, jakie muszą spełniać chętni do tej roli. Do tych kryteriów należy własna interpretacja oraz pomysł na przedstawienie osoby Katarzyny Kozyry. Prezentowane prace mają pomóc w zrozumieniu twórczości artystki, jej ewolucji, ukazując najważniejsze etapy twórczości, a zarazem życia, które nieustannie przeplatają się ze sobą.
Katarzyna Kozyra (ur.1963 w Warszawie) jest artystką, której twórczość należy do nurtu sztuki krytycznej. Tworzy rzeźby, instalacje, video. Dyplom obroniła w Pracowni Rzeźby profesora Grzegorza Kowalskiego na Warszawskiej Akademii Sztuk Pięknych. Artystka bardzo szybko stała się znana w mediach za sprawą skandalu wywołanego swoją pracą dyplomową pt. „Piramida Zwierząt” (1993). Rzeźba została zainspirowana motywem pochodzącym z baśni braci Grimm pt. „Trzej muzykanci z Bremy”. Przedstawia cztery domowe zwierzęta stojące na sobie. Pierwszym z nich jest koń, na którym stoi pies, zaś na nim kolejno kot i kogut. W wypadku tej pracy publiczność ogląda spreparowane ciała zwierząt. Eksponatowi towarzyszy film dokumentujący proces jego powstania. Film jest drastyczny, ukazuje usypianie konia oraz wszystkie czynności służące do przygotowania jego ciała jako rzeźby. Artystka zastosowała wszystkie zasady humanitarne w usypianiu zwierząt, które już wcześniej były przeznaczone do zabicia. Echa tej pracy powracają podczas większości wywiadów z rzeźbiarką. Kwestia śmierci poruszona w „Piramidzie”, wywołała żywą dyskusję. Rozgłos, który towarzyszył przedstawieniu, nadał dodatkowy wymiar tej pracy. Ukazując role społeczeństwa, które zgadza się na usypianie zwierząt i korzysta z wytworów tego procesu codziennie. Sytuacja zmienia się, gdy artystka unaocznia przebieg zabicia. Ukazuje bezcelową śmierć.
Twórczyni „Piramidy zwierząt” nie boi się mówić o tematach trudnych, wielokrotnie dotyka sytuacji ludzi wykluczonych, chorych, nie akceptowanych przez społeczeństwo. Kozyra większość treści prezentowanych w swojej twórczości, czerpie ze swojego życia. Wciela się w różne role, najczęściej staje się bohaterką wykluczoną.
Na początku lat 90’ zdiagnozowano u rzeźbiarki chorobę nowotworową, to skłoniło ją do ukazania pracy pt. „Olimpia”. Praca składa się z trzech fotografii wielko formatowych oraz filmu dokumentujące kurację antynowotworową Kozyry. W tym dziele artystycznym ukazuje własne, wycieńczone chorobą ciało. Artystkę zainspirował obraz Édouarda Maneta o tym samym tytule. Sama wciela się w bohaterkę-kurtyzanę z obrazu ”Olimpia”. Następne wcielenie Kozyry-Olimpii to ukazanie się na łóżku szpitalnym z podłączonym do ciała dozownikiem z chemią. Ostatnia praca przedstawia starą, rozebraną kobietę siedzącą na rozesłanym łóżku. Ciało ostatniej bohaterki dalekie jest od pięknych, młodych ciał ukazywanych w czasopismach. Każda z trzech Olimpii przedstawionych w tym projekcie daleka jest od fizycznego piękna. Ciało ulega destrukcji w tym przypadku poprzez chorobę oraz starość.
Każda z prezentowanych prac nasuwa podpowiedź, w jaki sposób można przedstawić Katarzynę Kozyrę. Tematy trudne, odosobnione, ludzie wykluczeni, zjawiska nie akceptowalne w społeczeństwie są bohaterami jej twórczości. Widz może zmierzyć się z samym sobą, próba zagrania artystki, oznacza zmierzenie się z tworzoną przez nią sztuką.
Wystawa może szokować widza, który zostanie skonfrontowany z pięknem, ale postrzeganym w innym, niepowszechnym i niekomercyjnym wymiarze. O ile mamy ochotę na pewnego rodzaju katharsis to warto zobaczyć, zebrane i zestawione prace tej artystki.
Wystawa: Katarzyna Kozyra. Casting –Zachęta Narodowa Galeria Sztuki.
04.12. 2010 – 13.02. 2011 r.